بسمه تعالی
بیانیه پایانی هفتمین کنگره اخلاق پرستاری بزرگداشت مقام حضرت زینب (س)
10 تا 12 بهمن 1402 تهران
اکنون که به فضل الهی، هفتمین کنگره اخلاق پرستاری بزرگداشت مقام حضرت زینب (س)، با هماهنگی و همکاری دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، فرهنگستان علوم پزشکی، سازمان نظام پرستاری، انجمنهای علمی پرستاری، انجمن علمی آموزش پزشکی، توسط معاونت پرستاری وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی، برگزار و به انتها رسید، جهت برخورداری مردم عزیز کشورمان از مراقبتهای پرستاری در خور و شایسته، تامین حق آحاد مردم بر سلامت و گسترش اخلاق حرفهای، خود را متعهد به پیگیری و اجرای مفاد ذیل دانسته و آن را به عنوان بیانیه پایانی کنگره اعلام می‌نماییم .
1- حفظ کرامت انسانها در نظام سلامت و ارائه خدمات با کیفیت و توام با احترام و توجه و رفتار حرفهای، اصلی ترین هدف نظام سلامت میباشد. در این میان اخلاق مهمترین عامل دستیابی به سرمایه ارزشمند اجتماعی است که پرستاران ایران از آن برخوردارند. آحاد جامعه پرستاری با الگو قرار دادن اخلاق زینبی (س) در مسیر ارتقاء و گسترش ارزشهای حرفهای خود را متعهد میدانند. پرستاران به حقوق بیماران بویژه حق برخورداری از امکان انتخاب آگاهانه و مشارکت در تصمیمگیریهای درمانی آن وظیفه و مسئولیت همگانی است. پرستاری اخلاقی، توام با حفظ احترام و کرامت انسانی مردم، به عنوان نشانه و نقطه ارزشمند رشد و ارتقای پرستاری در کشور میباشد و این رویکرد همواره در آینده حفظ خواهد شد.
2- تقویت سیاستگذاری و تنظیم مقررات اخلاقی و استفاده از ساختارهایی همچون کمیتههای اخلاق بیمارستانی برای نهادینه سازی اخلاق پرستاری الزامی است.
3- تربیت اخلاقی دانشجویان پرستاری اولین نیاز ارتقای حرفه است لذا تقویت توانمندی مدرسین و بهبود وضعیت اخلاق در آموزش برخورد با اندک موارد تخلفات آموزشی و پژوهشی در دانشکدهها و محیطهای آموزش بالینی و نصب العین قرار دادن کدهای اخلاق در آموزش پرستاری ضروری است. در همین زمینه توانمندسازی و به روزرسانی دانش و مهارت اساتید درس اخلاق پرستاری در دانشکدههای سراسر کشور از طریق برگزاری جلسات آموزش و هماندیشی مورد درخواست است
4- تمام ظرفیتهای علمی و پژوهشی و آکادمیک کشور بویژه دانشکدهها و مراکز تحقیقاتی میبایست شناسایی شده و در مسیر رشد اخلاق پرستاری مورد استفاده قرار گیرد. بدین جهت فعالیتهای علمی و پژوهشی از جمله دورههای آموزشی و طرحهای تحقیقاتی با موضوع اخلاق پرستاری همچنان در اولویت قرار دارد. ضمن تاکید بر ضرورت انجام پژوهش برای دسترسی به شواهد بومی و منطقی برای ارائه خدمت، ضروری است بخش مهمی از پژوهش ها به موضوعات کاربردی که به مراقبت بهتر از بیماران منجر شود، اختصاص یابد. پژوهشهای پرستاری از جمله پژوهش های اصیل و با ارزش در علوم پزشکی میباشند و لذا میبایست از لحاظ رعایت اخلاق پژوهش مورد دقت کامل و کافی قرار گیرند و پژوهشگران اعم از اساتید و دانشجویان و کارشناسان با اخلاق پژوهش بطور کامل آشنا شده و مورد نظارت قرار گیرند.
5- با توجه به گذشت 13 سال از ابلاغ آیین آداب اخلاق پرستاری، به هنگام سازی و به روز رسانی این مجموعه ضروری است و جای آن دارد که با استفاده از دستاوردهای پژوهش بومی و بهرهگیری از نظرات خبرگان ویرایش و تکمیل شود.
6- پرستاری از مشاغل بسیار ارزشمندی است که سلامت جامعه به سلامت و توانمندی این شغل مربوط میشود. پرستاران برای ارائه خدمت میبایست دغدغه معیشت مناسب و معقول را نداشته و با نشاط و شاداب بتواند وظیفه سخت مراقبت توام با رعایت اخلاقیات را به انجام برساند. لذا رسیدگی به درخواستها و مطالبات پرستاران که برای فراهم شدن شرایط بهتر برای خدمت به مردم میباشد، وظیفه مسئولین میباشد. بدین جهت ضمن تاکید بر حق پرستاران بر پیگیری مطالبات مختلف شغلی و صنفی و مسئولیت همه نهادهای دولتی و حاکمیتی بر پیگیری این درخواست ها و بهبود شرایط کار و رفع موانع خدمتی، خدمت رسانی به مردم و تداوم مراقبتها را مسئولیت اخلاقی همه پرستاران میدانیم و توقف خدمت و آسیب به مردم به دلیل ترک عرصه خدمت، خط قرمز همه پرستاران و عملی غیر اخلاقی میباشد
7- کمبود پرستار در بیمارستانها باعث فشار کار مضاعف بر پرستاران شده و بر کیفیت و کمیت خدمات پرستاری و ارائه خدمات توام با اخلاق تاثیر بسیار نامطلوبی گذاشته است. تامین نیروی پرستاری کافی و متناسب با تعداد بیمار و حجم کار اولین و مبنایی ترین شاخصی است که می بایست توسط مسئولین تامین شود. لذا به منظور حفظ سلامت مردم ضروری است همه نهادهای مسئول نسبت به تامین نیروی انسانی به تعداد کافی برنامه ریزی و اقدام نمایند.
8- اصل ضرر نرساندن و اصل سودمندی در اخلاق ایجاب می کند که خدمات مورد نیاز مردم با حفظ کیفیت و ایمنی بیماران بوسیله کارکنان دارای دانش و مهارت کافی انجام شود. لذا استفاده از کارشناسان دیگر گروه سلامت به جای پرستار در بخشهای درمانی عملی غیر اخلاقی است.
9- ضمن تقدیر از تلاش همه حرفهمندان نظام سلامت که موجب ارتقای این خدمات در اقصا نقاط کشور شده و جایگاه ارزشمندی به کشور ما داده است، از مسئولین نظام سلامت در هر سطحی انتظار میرود که تلاش خود را برای رفع موارد تبعیض در میان حرفه مندان و رشتههای مختلف علوم پزشکی از یک طرف و تبعیض در دسترسی مردم به خدمات سلامت بر اساس جنس، سن، وضعیت اجتماعی، اقتصادی، قومی و سایر موارد از سوی دیگر، بکار گیرند.
10- شایسته است که موضوعات مرتبط با اقدامات بیهوده درمانی در بیماران مراحل انتهای زندگی از قبیل احیای قلبی ریوی که در 95 درصد موارد ناموفق است و بجز چند ساعتی اضافه کردن به زندگی بیمار فایده دیگری ندارد و لوله گذاری و تهویه مکانیکی که باعث دیسترس اخلاقی و حجم کاری و هزینههای سرسامآور مالی برای نظام سلامت میشود، میبایست در اسرع وقت توسط مراجع مربوطه بویژه کمیته اخلاق بالینی تعیین تکلیف شود.
11- پروانه صلاحیت حرفهای که نشانگر شایستگی علمی، مهارت فنی و تعهد اخلاقی است، از اقدامات شایسته و قابل تقدیر معاونت پرستاری میباشد. انتظار میرود پروانه صلاحیت حرفهای به عنوان سند کفایت علمی و اخلاقی پرستاران فراگیر گردد .
12- بهبود محیط اخلاقی مستلزم ارتقای مراقبت معنوی است لذا همه ارکان و مجموعه نظام سلامت میبایست در مسیر ارتقای مراقبت معنوی تلاش کنند. در این زمینه پرستاری جزو عناصر اصلی مراقبت معنوی میباشد.
13- بسیاری از نیازهای مرتبط با خدمت به مردم به صورت تیم و در سازمانهای سلامت ارائه می شود. لذا ضروری است برای نهادینه شدن اخلاق حرفهای به اخلاق سازمانی و اخلاق مدیریت نظام سلامت توجه ویژهای صورت بگیرد و مدیران را به رعایت اخلاق و رفتار شایسته انسانی ملزم ساخت.
14- به جهت اهمیت اخلاق حرفهای و نقش آن در ارتقای خدمات ایمن و با کیفیت، و تامین رضایتمندی مردم؛ ارتقاء، به روز رسانی و طراحی سنجههای اخلاقی در اعتباربخشی درمانی، برنامهای و موسسهای پیشنهاد میگردد.
14- کنگره اخلاق پرستاری به عنوان با شکوه ترین گردهمآیی علمی و فرهنگی در رشته پرستاری، نمایش زیبایی از همراهی و همکاری پرستاران، پزشکان، ماماها و سایر رشتههای مرتبط از علوم پزشکی و علوم انسانی از جمله حقوق پزشکی را عرضه نموده است، لذا ضمن تقدیر از استقبال بی نظیر علاقمندان از این همایش و حضور پررنگ آنان تا ساعات پایانی کنگره، انتظار میرود این کنگره در سنوات آتی و با رویکرد مشارکت همه حرفهمندان سلامت هرچه با شکوه تر برگزار شود.